I’m quite happy with my Roomba 980, but few months ago it started behaving like a blind puppy searching for her mum’s breast.
It managed to return to the vicinity of the docking base, but it could never quite dock. I had to dock her manually most of the times.
The Infrared sensor
When you look at the charging base and virtual walls, it’s quite obvious that it’s using infrared diodes for precision alignment. Roomba has a little dome to capture the alignment beam from the base or the lanterns/walls.
So I resolved to check if maybe a piece of debree blocked the sensor.
After dismantling the robot I found out that the entire cable of the sensor was severed by the bumper repeatedly smashing on the cable bundle!
I’m surprised that it was working as well as it did with that handicap.
I soldered the cable, put it all together and now it’s working fine.
Roomba operating table
Here are the photos of me dismantling the poor thing in case it helps you.
Life does not come with a user manual. But why? This series of posts is addressed to my baby daughter and documents the aspects of life that I should have learned at school but didn’t.
The World says Hello
This week, you were born. The angels, wise wild animals from the depths of the jungle, fairies, elves, and wizards came by to welcome you to this endlessly fascinating world. They also gave us lots of advice about your magical powers and supernatural destiny, but that is not relevant now.
Today, I’m writing to let you know about all my good intentions. I know life can be bumpy sometimes, but I’m hopeful I’ll be able to stay the course and be a half-decent dad. My dad (grandpa Robert) was an amazing example, and I can only hope I can play the same role for you.
I have no experience of growing up as a girl, so I will probably behave awkwardly at times (or all the time). But I’m also a firm believer that there is no such thing as ‘girly’ or ‘boy’ things and games. We’ll have tons of fun dressing up our dog for the ball, hiking, pointing out this funny bird, building tables, and whatever else will captivate us both.
I think all parents start with good intentions and high hopes of being there for their children. But good adults, good parents, and good people sometimes do stupid things (quite often actually).
We sometimes convince ourselves that the best way to do a [good thing] is to suffer through a [bad thing] first. For example:
“I need to work plenty of overtime, sacrificing playtime so my family is wealthy and my baby can have a good life.“
“We cannot stay and watch the leaves fall because we have to rush to the pottery class so that my baby can do something interesting.”
“I need to teach my baby respect so that she can appreciate me.”
If you stop and think you may discover that the thing in front of you is what you were seeking all along and this convoluted game in your head is useless.
I have to note that daddy is not super smart here. This is a very often repeated lesson – something we call a cliche.
But we adults forget things all the time, especially the cliches we hear a lot. We like to pretend we are so smart that these basic lessons are beyond us. And that is what I need your help with.
I need you to help me remember these basic lessons and make me stop and think about them with you. We, adults, are always in a hurry and in our heads. But you are smart and not yet tainted by the adult ways of thinking. I encourage you to try to stay that way.
Many adults like to play the “I have this figured out” game. It’s like playing house or any pretending – we act as if we know everything, we dole out advice, and act like we are better than everyone who admits they don’t know.
It’s only a game and the truth is that we’re all learning – just as you. I’m here a little bit longer but don’t have all the answers yet. I hope I can answer your questions thoughtfully and admit when I don’t know. “Because I say so” is never a good answer and you should not accept it from anybody – even from Daddy.
My final ask is that you have some patience for Mommy and Daddy. We are sometimes tired or hungry and say things we don’t mean (like “because I say so”). You will do things you don’t mean when you are tired too. As I said – I’m here a little longer, but otherwise, I’m a child too.
I’m sure the next few decades we spend together will be filled with fun and learning. They are the same thing really.
Myślisz o zakupie kampera i nie wiesz jak zacząć? Ten post jest dla Ciebie. Rozwieję wszelkie wątpliwości na temat wybierania, kupowania i rejestracji kampera – z Polski lub Niemiec.
Moja żona i ja od pięciu lat pracujemy zdalnie. Staraliśmy się wykorzystać tę sytuację i odwiedziliśmy całkiem spory kawałek świata. Znajomi i rodzina powtarzali, że to się musi skończyć gdy w końcu będziemy mieli dziecko – na co zawsze odpowiadałem, że wtedy kupimy kampera i zaczniemy eksplorować Europę.
Kamper którego wypożyczyliśmy w Kanadzie i upewnił nas, że ten styl życia nam odpowiada.
Rok 2020 przyniósł nam nie tylko dziecko, ale też psa i zakończył erę supertanich lotów. Karawaning (podróże kamperem lub przyczepą) idealnie wpasowuje się w naszą nową sytuację życiową:
Garaż w kamperze pomieści cały majdan psa i berbecia,
Wszystko co nam potrzebne do obsługi dziecka będziemy mieli ze sobą – jedzenie, zabawki, prysznic, składaną wanienkę silikonową,
Do pracy mamy stoliki, prąd, internet i musimy się zmagać z hałasem tylko swojego dziecka,
Niezależnie od postępu sytuacji COVID-owej – nie zostaniemy “bez domu” w podróży.
Kamper to taki trochę mały statek kosmiczny. Masz w nim wszystko, czego Ci potrzeba do życia.
“Astrovan” – kamper, który woził astronautów do promu kosmicznego w latach 60-ych.
Czy w kamperze, busie czy przyczepie jest toaleta?
Tak. W każdym fabrycznie zabudowanym aucie jest toaleta. Zdecydowanie najpopularniejszym standardem są tzw. kasety składające się z 2 części:
W łazience w kamperze masz sedes,
Połączony z kasetą (zbiornikiem) w którym pływają nieczystości. Zbiornik ten zalany jest płynem (takim niebieskim jak w Toi-Toiach) który rozpuszcza części stałe. Przy opróżnianiu wyjmujesz całą kasetę (która się szczelnie zamyka) przez drzwiczki z boku kampera i wylewasz nieczystości w specjalnym punkcie serwisowym na kempingu, MOP-ie a w ostateczności – nawet zwykłej toalecie. Nie stresuj się – cały ten proces jest mniej obleśny niż może się wydawać. Kaseta jest szczelnie zamknięta dopóki nie włożysz jej na swoje miejsce.
Czy w kamperze, busie lub przyczepie jest prysznic?
Tak! W większości kamperów, przyczep a nawet busów (!) są prysznice w tej samej łazience w której jest sedes. Gdy jest więcej miejsca – są to 2 oddzielne przestrzenie. Czasem np zdejmujesz podest w łazience i nagle stoisz w brodziku.
Woda z prysznica i zlewu ścieka do zbiornika wody szarej – oddzielnego od kasety. Wodę szarą spuszczasz do odpowiedniej kratki ściekowej na kempingu lub MOP-ie.
Skąd w kamperze, busie, lub przyczepie jest ciepło?
Zarówno za ciepłą wodę, jak i ciepłe powietrze odpowiada nagrzewnica – najczęściej firmy Truma albo Aldi. Jest to ogrzewanie gazowe, zasilane butlami 11kg.
Truma Combi występuje w 2 “siłach”: 4 kilowaty i 6 kilowatów. Dodatkową opcją jest opcja “E” – czyli np Truma Combi 4E. Ta wersja ma dodatkowo ogrzewanie elektryczne, zasilane z zewnętrznego źródła, np na kempingu.
Dodatkową opcją są maty grzewcze montowane pod podłogę albo pod wykładzinę, szczególnie przydatne w sezonie zimowym. Takie maty możesz zamontować sam, a w droższych modelach są fabryczne. Też są zasilane prądem.
Dodatkowo, klimatyzator jest w stanie grzać do pewnego stopnia, ale nie jest wystarczająco wydajny na zimniejsze noce.
Skąd w kamperze, busie, lub przyczepie jest zimno?
Spałeś kiedyś w lecie pod namiotem i poczułeś jak w środku się robi dość gorąco gdy słońce bezpośrednio zaczęło nagrzewać dach? W kamperach jest podobnie. W domach jest sporo izolacji pomiędzy dachem a wnętrzem, a w kamperach – zdecydowanie mniej.
Gdy stoisz trzeci dzień w pełni lipcowego słońca przy chorwackiej plaży, w środku robi się naprawdę ciepło. Wybawieniem jest oczywiście klimatyzacja.
Sama klimatyzacja samochodu nie ma szans, bo po pierwsze – zasilana jest chodzącym silnikiem, a po drugie – ma na celu poradzenie sobie z temperaturą w szoferce a nie całym ‘mieszkaniu’.
W kamperach (jako opcję na którą decyduje sie wielu właścicieli) montuje się klimatyzację dachową – najpopularniejsza firma to Dometic. Klimatyzacja ta zasilana jest prądem.
Wystaje ona około 30cm nad powierzchnię Twojego dachu, co jest ważne jeśli liczysz się z wysokością
Skąd w kamperze, busie, lub przyczepie jest prąd?
Panele fotowoltaiczne (AKA Solary) na dachu rozpalają wyobraźnię. Możesz być w pełni niezależny, stać w lesie i mieć całą cywilizację w nosie. Tak właśnie robi mój kolega, obecnie na Majorce.
Zanim jednak się rozmarzysz, to muszę Cię uprzedzić, że fizyka nie jest po Twojej stronie:
Prąd może pochodzić albo z solara (12V za regulatorem), albo z przyłącza na kempingu (220V)
Ogrzewanie i klimatyzacja pożerają ogromne ilości prądu. W zimie będziesz miał za mało słońca, by zasilać ogrzewanie podłogowe, a jeśli z kolei będziesz stał w pełnym słońcu, to będziesz musiał nadrabiać klimatyzacją by schłodzić się w środku
Poza ogrzewaniem i chłodzeniem, jesteś w stanie spokojnie zasilać się solarami. Dodatkowe odbiorniki prądu w Twoim pojeździe to:
Pompa wody
Oświetlenie wewnętrzne
Lodówka (która często umie się przełączyć też na gaz lub 220v jeśli jest podłączone)
Akumulatory i Przetwornice
Akumulator w części mieszkalnej jest oddzielny od tego, który zasila silnik. Nie chcesz przecież utknąć w środku dziczy bo silnik nie ma już jak odpalić? Akumulator “mieszkalny” ładowany może być z:
Solara, jeśli masz taką instalację
220V gdy jesteś podłączony
Alternatora, gdy jedziesz a akumulator pojazdu się już naładował
Ten własnie akumulator mieszkalny zasila odbiorniki które wyliczyłem powyżej.
Dodatkowym odbiornikiem może być przetwornica 12V –> 220V do której możesz podłączyć sprzęty “domowe”. Jednak pamiętaj, że tutaj fizyka również nie jest po Twojej stronie.
Przetwornica jest bardzo prądożerna i marnuje dużo energii. Jeśli planujesz zasilać nią suszarkę do włosów 4000W, to możesz nawet zagotować akumulator.
Z tego powodu zdecydowałem się nie montować przetwornicy w swoim pojeździe. Komputery planujemy ładować zasilaczem “samochodowym” – podobnie z dronem, a innych urządzeń na 220V nawet nie używam w podróży.
Jak się gotuje w kamperze, busie, lub przyczepie?
Masz kuchenkę, często 3-palnikową podłączoną do tej samej instalacji gazowej co lodówka i ogrzewanie.
Czy kampera, busa lub przeczepę muszę parkować na kempingu?
NIe, możesz parkować “na dziko”. Prawo się różni pod tym względem, ale ekipa z Busem przez świat w swojej nowej książce “Poradnik Podróży samochodowych i vanlife-u” zrobiła świetny research:
Nie ma w Polsce prawa, które zakazywałoby nocowania w kamperze czy kampervanie na publicznych parkingach, np. nad jeziorami czy przy parkach.
W Polsce nie ma bezpośredniego zakazu nocowania na dziko w kamperze.
Geżeli zaparkuję auto na legalnym parkingu leśnym i rozłożę namiot w lesie, nie śmiecąc i nie niszcząc niczego, to jest to legalne i nie dostanę mandatu.
Kto produkuje kampery?
Kampery to tak naprawdę samochody dostawcze przerobione przez specjalne fabryki kamperów. Tak naprawdę większość dostępnych marek jest produkowana w kilku fabrykach.
Grupa Hymer (teraz Thor) z takimi markami jak Bürstner, Carado, Crosscamp, Dethleffs, Eriba, Etrusco, Hymer, Niesmann + Bischoff, Laika, LMC i Sunlight
Grupa Trigano z takimi markami jak Roller Team, Caravans International, Chausson, Challenger, NobelArt
American Components, Russian Components, All made in Taiwan
Wszystkie te fabryki bazują na tych samych podwoziach samochodów:
Fiat Ducato
Ford Transit
Renault Master
Peugot Boxer
Mercedes Sprinter
Szczególnie Ford Transit jest interesujący, ze względu na akcyzę – ale o tym dalej.
Czy do kampera potrzebuję specjalnego prawa jazdy?
Większość dostępnych kamperów ma poniżej 3.5 tony i jest zarejestrowany jako “Samochód Specjalny Kamper“. Oznacza to, że możesz je prowadzić legalnie na prawo jazdy kategorii B.
Jak duży jest kamper?
Mój ma 7.2 metra długości, 2.3 metra szerokości i 3.2 metra wysokości.
Moja żona pracuje, a w tle amerykańskie potwory kamperowe
Można powiedzieć, że kampery, busy i przyczepy sa na pewnym spektrum mobilności. Wszystkie 3 potrafią mieć zarówno toaletę, kuchnię, jak i prysznic. Różnią się głównie ilością miejsca w środku i mobilnością.
Bus
Kamper
Przyczepa
Mobilny, wjedziesz w zasadzie wszędzie
Spokojnie poradzisz sobie na autostradach i drogach
Musisz planować etapy podróży
Zaparkujesz na normalnym miejscu parkingowym
Parkowanie wymaga trochę kombinowania, zajmiesz od 2 do 4 miejsc parkingowych
Parkowanie wymaga doktoratu i planowania całej podróży. Zapomnij o zatrzymaniu się pod wpływem zachcianki
Jak pada to masz przewalone. Albo masz łóżko albo mini-stolik.
Masz przestrzeń w środku. W moim kamperze nawet 2 stoliki. Jak masz alkowę, to łóżko możesz mieć cały czas rozłożone
Dużo miejsca w środku, często np. wielka kanapa narożna
Jak chcesz gdzieś wyjechać, możesz się szybko odpiąć, ale musisz wszystko zebrać jeśli rozłożyłeś przedsionek
Jak chcesz gdzieś wyjechać, możesz się szybko odpiąć, ale musisz wszystko zebrać jeśli rozłożyłeś przedsionek
Odjeżdżanie to wielka wyprawa
Musisz się przemieszczać całym domem
Musisz się przemieszczać całym domem
Możesz odpiąć samochód i pojechać po bułki
Słaby do zdalnej pracy. Musisz przeorganizować wnętrze by się dokopać do stolika. Dodatkowo metalowa zabudowa może blokować sygnały radiowe.
Dużo miejsca do zdalnej pracy. Możesz się też zatrzymać na parkinkgu i w 3 minuty wskoczyć na calla łapiąc WiFi z maca.
Musisz planować kiedy będziesz pracować, jeśli planujesz się przemieszczać. Nie możesz jechać w przyczepie, więc musisz rozbijać obozowisko by wejść do przyczepy
Najlepszy jeśli planujesz eksplorować dużo miast i wszędzie wjechać
Najlepszy jeśli planujesz sporo jeździć, ale raczej nie wjeżdzać do centrów miast. Idealny jeśli planujesz pracować w naturze i jednak się przemieszczać
Najlepszy jeśli chcesz zasiąść w pięknym miejscu na dłużej a okolicę eksplorować samochodem
Na instagramie widziałem tyle fajnych samodzielnych konwersji!
W Kanadzie wypożyczyliśmy tego przepięknego busa. Był bardzo fotogeniczny, ale ciepłej wody to nam brakowało
Tak, wyglądają fantastycznie i bardzo romantycznie! I pamiętaj, że to jest ich główne zadanie – wyglądać przepięknie i bardzo romantycznie. Na pewno są zalety “szycia na miarę”, ale ja dostrzegam następujące kłopoty:
Firmy robiące fabryczną zabudowę od dziesięcioleci przetrenowały różne rozwiązania na poprzednich modelach. Korzystasz z tego doświadczenia kupując gotowy produkt.
Jeśli robisz to sam, to tak naprawdę nie wiesz czego potrzebujesz. Masz tylko mgliste wyobrażenie o tym, co ci będzie potrzebne w podróży.
Nie jesteś takim unikalnym płatkiem śniegu jak Ci się wydaje. Ludzi na świecie jest sporo i pewnie wiele z nich ma podobne potrzeby.
Jeśli dopasujesz zabudowę do siebie IDEALNIE, to może już nie pasować do Ciebie z przyszłości (kiedy np. urodzi Ci się dziecko albo się zestarzejesz).
Możesz też mieć problemy ze sprzedażą.
Jeśli płacisz wyspecjalizowanej firmie, to może cię kosztować więcej niż fabryczna zabudowa (gdzie mają efekt skali).
Jednak ja bardzo lubię mieć rzeczy “po swojemu”, dlatego planuję poważne modyfikacje mojego kampera, gdy już się przekonam co mi w nim “nie pasi”. Ale będę spokojny, że do wszystkiego znajdę część a i mechanik rozszyfruje jak co naprawić.
Oczywiście, nie zamierzam zostawać gwiazdą Instagrama więc pewnie wygląd mojego kampera będzie zbyt “nudny” na lajki.
Wypożycz każdy z tych pojazdów i zobacz jak Tobie się jeździ. Ja po wypożyczeniu przyczepy zorientowałem się, że:
Fatalnie mi się ciągnie taki długi zestaw. Każdy skręt w lewo to godziny czekania i stres czy mi się ktoś nie wpakuje zaraz w cepkę.
Zatrzymywanie się to operacja wymagająca niemałych kalkulacji. Nie wszędzie znajdzie się miejsce tak długie, bym mógł bez problemu stanąć, a wycofywanie się zestawem przerasta moje możliwości.
Zbieranie się w drogę to też niemałe przedsięwzięcie – w przyczepie nie można jechać, więc trzeba “przeprowadzić się” przed podróżą. Składanie stabilizatorów, montowanie haka i wyjazd z miejsca na którym stoimy – to też wyzwanie.
Kronos 277M którego wynajęliśmy od Kampery Złotniccy, by się przekonać, czy odpowiada nam ten układ wnętrza. Tutaj w Camp66 pod Karpaczem, który bardzo polecamy.
Jednocześnie, kamperem:
Jeździło mi się bardzo dobrze nawet po górskich drogach Adrspachu,
Mogłem stanąć gdziekolwiek i zacząć gotować obiad za 2.5 minuty,
Miałem tylko raz kłopot, żeby przejechać pod wiaduktem,
Bardzo ceniłem sobie to, że możemy “nagle” wyruszyć w drogę.
No dobra, chcę Kampera. Co dalej?
Na cenę i Twój wybór konkretnego modelu wpłynie kilka elementów:
Dostępność: W Polsce na dzień dzisiejszy nie produkujemy kamperów, a rodzimy rynek wtórny też jest stosunkowo mały w porównaniu z Niemcami, czy Francją. Nawet jak będziesz kupować nowy pojazd, to i tak musisz go sprowadzić zza granicy – kraju producenta.
Akcyza: Jeśli sprowadzasz samochód z innego kraju UE, to nie musisz płacić cła. Musisz za to zapłacić akcyzę:
3.1% wartości samochodu dla silników poniżej 2 litrów,
18% wartości samochodu dla silników 2 litry i więcej.
2 Litry to brzmi mało, ale gdyby istniał silinik o tej pojemności który pociągnie kampera, to byłoby fajnie, prawda? Mógłbyś oszczędzić 15% ceny!
Otóż istnieje. W nowszych modelach Forda Transita mamy do wyboru silniki o pojemności 1995 cm3 i mocy 130KM i 170KM. Na podwoziach tych bazują niektóre modele produkowane przez grupę Trigano (Roller Team, CI, NobelArt, Chausson, Challenger). W moim kamperze jest właśnie ten silnik 130 KM i powiem szczerze, że daje radę.
Rozkład wnętrza:
To moim zdaniem najważniejsza sprawa i jednocześnie najbardziej indywidualna. Jako, że większość elementów jest taka sama, to najwięcej zależy od dwóch elementów:
Łóżko z tyłu – które może być:
Małżeńskie – wyspa (z dojściem z obu boków)
W kształcie U – dwa łóżka ze schodkami “po środku”, które można przerobić na jedno wielkie
Piętrowe
Stolik z przodu:
Wyspa na środku,
Stolik z boku,
2 stoliki
Łóżko w kształcie literu U w jednym z modeli Sun Living
Łóżko małżeńskie w Kronos 267
Rodzaj kampera
Większość “wstępniaków” o kamperach rozwodzi się nad różnicami pomiędzy Alkową, Półintegrą i kamperem w pełni zintegrowanym. To jest najbardziej widoczna różnica, ale w mojej opinii nie warto się na tym skupiać.
W pełni zintegrowany kamper to taki, w którym z samochodu zostało tylko podwozie, a cała karoseria (łącznie z szybą) jest zabudową zbudowaną przez fabrykę kamperów. Często przy kamperach w pełni zintegrowanych pojawiają się takie guzik warte słowa jak “Premium”, “Ekskluzywny wygląd” itp. Nie o wygląd chodzi, tylko o to, że producenci nie są ograniczeni obrysem samochodu dostawczego (bo też na nich bazują), więc mogą więcej do nich “upchać”. Często też te kampery są cięższe niż 3.5 tony, ale dzięki temu mogą pomieścić ciekawe rzeczy jak generator, zwijaki do węży, itp.
Półzintegrowany kamper to taki, który wystaje poza obrys samochodu dostawczego “tylko trochę”. Często ma opuszczane łóżko. Jest niższy od alkowy, ale jak zamontujesz klimatyzację dachową, to ma wysokość ok. 3 metrów.
Alkowa to kamper z charakterystycznym “kapturem” nad kabiną, w którym mieści się łóżko. Te kampery mają najprostszą konstrukcję i pomieszczą najwięcej osób. Możesz się obawiać, że są wyższe niż inne – zwykła wysokość to 3.2 metra. Alkowa będzie spalała trochę więcej (około 1 litra więcej na 100 km). Szczerze nie rozumiem czemu alkowy stają się powoli mniej popularne. Winię Instagrama, bo wyglądają trochę “emerycko”.
Kamper w pełni zintegrowany – Adria Sonic
Kamper “Alkowa” – Adria Coral XL
Kamper półzintegrowany – Adria Compact
Widok z okna z kampera typu “Alkowa” którego wypożyczyliśmy w kanadzie. Przy szeroko-kątnym obiektywie widać alkowę nad maską.
A co Ty wybrałeś?
Tak naprawdę każdy kamper jest kombinacją powyższych elementów. Na nasze potrzeby chcieliśmy następujący zestaw:
Piętrowe łóżko z tyłu. Spodziewamy się teraz pierwszego dziecka, więc chcemy mieć jakieś miejsce gdzie będzie mogło sobie leżeć. Wymyśliłem że do górnego łóżka z tyłu dorobię siatkę i dziecko będzie miało taki “kojec”. Na dolnym łóżku zdejmę materac i położę klatkę/kojec mojego psa. Jak pojawi się drugie dziecko – wyeksmituję psa na kanapę.
Alkowa, byśmy mogli mieć swoje łóżko na stałe rozłożone i nie musieli składać stolików, gdy ktoś chce się zdrzemnąć (tak jest w półzintegrowanych i pełni zintegrowanych).
2 stoliki z przodu. Oboje pracujemy zdalnie (i pracowaliśmy też przed pandemią), więc potrzebujemy się gdzieś rozłożyć z laptopami, herbatą itp. Stolik wyspowy moim zdaniem średnio się sprawdza do pracy.
Modele spełniające te wymagania to:
Sunlight A72
Adria Coral XL 670DK
Sun Living A 70 DK
Roller Team Kronos 277M
NobelArt A8800
…
Rozkład NobelArt a8800, identyczny u innych innych modeli z tej listy
Jak spojrzysz na te modele, to zobaczysz że są bardzo podobne. W kamperach nie ma wielkich wynalazków – wszystko jest zbudowane na podstawie podobnych zasad.
Dwa stoliki z przodu Sun Living A70 DK
A jak go kupić?
Masz kilka opcji:
Kupić nowego kampera
Kupić używanego w Polsce
Kupić używanego w Niemczech
Kupić bitego (np w Niemczech)
Kupowanie nowego kampera
Te kampery które wymieniłem kosztują około 39 000 – 49 000 EUR Netto. Do tego musisz doliczyć 3.1% albo 18% akcyzy i 23% VATu. Szybko robi się dużo, prawda?
Za “gołą” wersję Adrii Coral XL A670DK wyszło 365 000 zł
23% VATu zapłacisz niezależnie, gdzie kupujesz samochód, ponieważ w przypadku aut nowych VAT płaci się w kraju w którym rejestrujesz samochód (czyli PL). (Tu jest super wyjaśnienie)
Inaczej się to ma w przypadku aut używanych.
Kupowanie kampera używanego w Polsce
Ta opcja będzie dla Ciebie najłatwiejsza – rozmawiasz tym samym językiem co sprzedawca, łatwo Ci też skontrolować stan techniczny, czy potem odebrać pojazd.
Jednak oferta maszyn z “rynku wtórnego” jest zdecydowanie mniejsza niż u naszych sąsiadów – karawaning jeszcze nie cieszy się taką popularnością jak za granicą, nie mamy też żadnych fabryk.
Jeśli kupujesz samochód od firmy, to dostajesz fakturę VAT i płacisz 23% VATu.
Jeśli zaś od osoby prywatnej – płacisz 2% podatku od czynności cywilno-prawnych.
Kupowanie kampera używanego w Niemczech
Tu się robi ciekawie. Otóż:
Niemcy podobno dbają o swoje samochody bardziej niż Polacy.
Wybór jest nieproporcjonalnie większy.
Gdy kupujesz używany samochód od niemieckiej firmy, to oni płacą VAT wystawiając Ci fakturę (do której Ci doliczają tą kwotę oczywiście). Ale w Niemczech jest 19% VATu na pojazdy.
W tej chwili, z powodu pandemii VAT został obniżony do 16%.
My właśnie taki samochód kupiliśmy. Zapłaciłem 16% VATu – niemieckiego i 3.1% akcyzy – bo silnik 1995cm3.
Musisz pamiętać o przewalutowaniu! Twój bank moze doliczać koszty za przelew albo za przewalutowanie. Ja zapłaciłem Revolutem, gdzie mam bardzo tanią wymianę walut i przelew mnie nic nie kosztował.
Kupowanie bitego w Niemczech
Ciekawą opcją jest kupienie bitego kampera w Niemczech i naprawienie go w Polsce. Ponieważ kupujesz auto o niższej wartości, zapłacisz dużo mniej akcyzy. Ale to jest opcja dla odważnych.
A może by tak na firmę?
Prowdzę działalność związaną z produkcją oprogramowania i co ważne – faktycznie podróżuję dużo służbowo, by spotykać się co jakiś czas z członkami mojego zespołu rozsianymi po całej Europie.
Miałem świetny plan, by wziąc kampera na firmę, w tzw użyciu mieszanym, gdzie odliczam 50% kosztów.
Po przeanalizowaniu sprawy z moją księgową, stwierdziliśmy, że lepiej będzie podejść do sprawy ostrożnie i nie wrzucać go w koszty:
Okazuje się, że nie jestem jedynym programistą który wpadł na ten pomysł. Po pierwszym lockdownie powstało bardzo dużo “mobilnych biur”.
Jeśli Twoją linią obrony jest to, że to “mobilne biuro”, to powstaje pytanie czemu w biurze masz łóżko i ile ich faktycznie jest.
Urząd ma prawo zażądać od Ciebie wydzielenia części “biurowej” od części “mieszkalnej”, tak jak w przypadku mieszkania.
Możliwe, że da się to wszystko obronić, ale ja wolałem się nie narażać na dodatkowe kontrole.
Jak sprawdzić stan techniczny kampera?
Rozmowa
Powiem szczerze, że trochę się stresowałem przed pierwszą rozmową. Warto sobie zaoszczędzić trochę kłopotów i jazdy w ciemno tymi pytaniami:
Co było wymieniane i naprawiane? – często ludzie pytają “czy bezwypadkowy”. Sprzedawcy czasem są bardzo elastyczni jeśli chodzi o definicje “wypadku.”
Czy była naprawiana/uszczelniana zabudowa? – szczelność zabudowy jest absolutnie najważniejszą sprawą. Jeśli dostaje się gdzieś woda, to koszty naprawy są naprawdę duże.
Czy był kiedykolwiek wyciek, albo czy woda dostała się do środka?
Czy było coś robione z silnikiem albo zawieszeniem?
Jaka jest forma rejestracji tego samochodu? – Kamper powinien być zarejestrowany jako pojazd specjalny kamper. Jeśli jest inaczej, możemy mieć potem kłopoty.
Którym jest Pan / Pani właścicielem?
Czy zdjęcia są tego samochodu? – czasami zdjęcia wystawione na aukcjach są innego pojazdu.
Kto go wcześniej używał?
Kontrola techniczna
Jak już jesteśmy pewni, że ten model jest “ciekawy”, czas na kontrolę stanu technicznego. Ja sobie wydrukowałem taki dokument:
Myślałeś, że udasz się na łono natury i będziesz robił karierę na Instagramie prezentując swoje cudeńko fotkami z drona? Naiwny!
Samochód musisz zarejestrować. Będę kontynuował jakbyś go kupował z niemiec, bo tylko z tej opcją mam doświadczenie.
Krok 1: Sprowadź Kampera do Polski
Mi w tym pomógł sprzedawca. Jeśli Twój samochód ma ważne stare tablice rejestracyjne, to pamiętaj, że będziesz musiał je oddać niemieckiemu urzędowi. Jeśli natomiast jest wyrejestrowany, to będziesz musiał go sprowadzać na lawecie.
Krok 2: Zapłać akcyzę
Na zapłacenie akcyzy masz 14 dni od przekroczenia granicy Polski. Możesz to zrobić przez internet.
Wypełnij wniosek AKCUS “Wewnątrzwspólnotowego nabycia pojazdu” w systemie e-Zefir (link). Będziesz musiał utworzyć konto (uproszczone) i nie ma tego w ePUAPie.
Wniosek będziesz musiał “podpisać i wysłać” w systemie. Tak jak PIT, możesz podpisać kwotą z poprzedniego rozliczenia rocznego.
Akcyzę opłacasz robiąc “przelew podatkowy” ze swojego konta. Jako, że wypełniałeś wniosek AKCUS, tak go oznaczasz w swoim systemie bankowości. Mi pokazuje Nowy Targ jako odbiorcę przelewu. Zdziwiło mnie to na początku, ale wszystko doszło ok.
Po jakimś czasie w odpowiedzi dostajesz właśnie to potwierdzenie zapłaty akcyzy. To potwierdzenie drukujesz do urzędu.
Pobieraj wnioski z PUESC na bieżąco. Ja wypełniałem wszystko 2 tygodnie temu, a teraz jak się loguję na konto, nie mam żadnej historii?!
Krok 3: Przegląd techniczny
Teraz, gdy już pojazd jest w Polsce i zająłeś się akcyzą, możesz zrobić przegląd techniczny. Jeśli myślisz o zmianie kolejności tych czynności – pamiętaj o jednym:
Data przeglądu musi być po dacie wjazdu do kraju. No bo skąd masz zrobić przegląd w Polskim punkcie skoro oficjajnie nie wwiozłeś kampera do PL?
Krok 4: Przetłumacz dokumenty.
Kamper którego kupowałem był wyrejestrowany, więc nie miał poprzednich tablic. Sprzedawca przekazał mi następujące dokumenty:
Zulassungsbescheinigung Teil 1: Niemiecki “dowód rejestracyjny” – wygląda tak.
Zulassungsbescheinigung Teil 2: Niemiecka “karta pojazdu” – w formacie A4
Umowa sprzedaży
Wszystkie te dokumenty musisz wysłać do tłumacza przysięgłego – będziesz potrzebował tłumaczeń przy rejestracji. Wedle prawa tłumaczenia ustandaryzowanych europejskich dokumentów rejestracyjnych (a takim jest teil 1 i teil 2) nie są potrzebne, bo urzędnicy powinni móc przepisać pola z jednych rubryk do drugich. Jednak w przypadku kamperów często pojawiają się dodatkowe zapiski, albo niuanse. Ja wolałem dmuchać na zimne i przetłumaczyć wszystko.
Krok: 5 Zrób ksero wszystkiego
Podsumowując – na tym etapie powienieś mieć:
Przetłumaczony Teil 1 i 2
Przetłumaczoną umowę sprzedaży
Wypis z badania technicznego
Potwierdzenie zapłaty akcyzy
W urzędach często wymagają od Ciebie kserówek, więc radzę Ci wszystko zkserować od razu.
Krok 6: Przygotuj wnioski
Wniosek o rejestrację pojazdu (w Warszawie) wygląda tak. Możesz go wypełnić na spokojnie w domu.
Będziesz też musiał zapłacić opłatę za rejestrację (w Warszawie wychodzi 256 zł, w Twoim przypadku może być inaczej). Numer konta będziesz miał na stronie Twojego urzędu miasta (wydziału komunikacji.) – tu są informacje dla Warszawy.
Krok 7: Jedź do urzędu
Jeśli dalej trwa pandemia koronawirusa, to zadzwoń i umów się na wizytę. W grudniu 2020 nie było możliwe wejście “z ulicy”.
Po złożeniu wniosku, otrzymasz decyzję o czasowej rejestracji pojazdu wraz z pozwoleniem czasowym ważnym na okres nieprzekraczający 30 dni, tablicami rejestracyjnymi oraz nalepką kontrolną, jeżeli jest wymagana.
Krok 8: Zapłać ubezpieczenie
Tego samego dnia gdy zarejestrowałeś samochód, musisz go ubezpieczyć. Nie mam na razie rady co do ubezpieczeń kamperów, bo sam szukam dobrej oferty.
Krok 9: Zamontuj tablice
To dośc oczywiste, nie?
Możesz ruszać
Brawo, możesz zapalić silnik swojego kampera i ruszyć go z miejsca!
Zamek Czocha – miejsce które podziwialiśmy podczas naszej ostatniej podróży kamperowej.
Dostałeś tymczasowy, a teraz musisz odebrać właściwy dowód rejestracyjny. Na stronie www.pojazd.pwpw.pl będziesz mieć status swojego dokumentu. Pamiętaj, żeby go odebrać nim minie 30 dni!
Life does not come with a user manual. But why? This series of posts is addressed to my baby daughter and documents the aspects of life that I should have learned at school but didn’t.
You may want to read this when you are around 16. I’ve really dug into this topic when I was 32, and of course, I expect you to be at least 2x smarter than me.
TLDR: Here is my best advice about investing
Choose Index Funds or ETFs with low fees that are automatically managed. Low fees will accelerate your returns and automatic management will remove human error out of the loop. Right now the best funds are SP500 from Black Rock or Vanguard. Holding an index will give you returns as the economy grows. No worse and no better.
Compliment with Government Bonds and Gold (Physical)
Dollar-Cost Average your entire portfolio
Put your dividend-yielding stock in your tax-protected retirement accounts. That way, the compound interest from the dividend will be tax-free, and it will compound faster.
Rebalance often and mercilessly. If you have a target of 60% stocks in your account – if their price falls, you will buy more to adjust your wallet %. When they rise again, you will sell some and convert to bonds. With rebalancing, the market roller coaster works in your favor!
I want to share these learnings with you because I could have really used it back in the day. You see, in 2005 my father (your Grandfather) died, leaving us some money. In 2007 I was approached by a smooth-talking salesman of a managed investment fund. In theory, the whole investment strategy made total sense. On top of that, the investment funds were red-hot in Poland, so my mom and I decided to invest. Only now we know that this was the time of the real estate bubble growing like crazy, but back then information was scarce and hype abundant. The money we lost had me stay away from the market for 10+ years.
Underlying concepts
Here are the concepts you absolutely need to grasp:
Compound Interest
The concept of interest is pretty straightforward. You have 100 USD with 10% Yearly interest – after a year you have 110%.
Compound interest is getting interest on your interest. The first year you will get 10 USD of interest. The next year – 11 (because you are now getting 10% of 110), the third one – 12.1. Not only you get interest, but this interest is accelerating. Over a long enough time, this makes a huge difference. Be extra careful before brushing this off. People are not used to thinking in exponential terms – and this is theoretically simple, but in practice, it’s very unnatural to think in those terms.
Diversification
Over a long enough time period, every asset class will go down significantly. It is very, very important to own asset classes that tend not to move in the same direction at the same time.
Typically what people advise is to own both stocks and bonds. The underlying theory is that when the stock market is doing very well (which means that the companies are having a grand time and people purchase a lot of everything) – bonds are having very mediocre results because people don’t want to keep money tied in bonds and inflation is higher.
When the stock market is doing worse – bonds will be safer because investors want to get out of the stock market and seek returns elsewhere. In practice, in 2008 both stock and bonds tanked because companies and entire banks defaulted. I highly recommend treating this as a serious possibility.
Another benefit of diversification is that when the stock market tanks and you have money stashed away in gold, Real Estate, or other asset class that was unfazed – you can buy stock cheaply which will give you extraordinary results.
The timing of your investment is also a diversification! When you invest the same amount (say $100 each month) regardless of the current price of the stock, you will by definition buy more stock when it’s low and less when it’s high. Do it daily for best results. The best 10 days of US stock exchange is responsible for generating almost 50% of the gains. This strategy is called Dollar Cost Averaging and it’s an extremely good one. I recommend just adopting it blindly.
Long time horizon
Some people get excited about get-rich-quick schemes and consider average returns unacceptable. What’s worse- these people tend to be loud and advocate for you to adopt their strategy (even if they don’t get anything from you participating). This is a mistake. Imagine that you have 1000 USD and you invest in a “Fund” that has only 1% of total failure every month but has a 10% yearly interest rate.
Over 10 years, that small 1% grows to 71% of the possibility of you losing all your money!
With compound interest, that $1000 can grow to $2,707.04, but you can have only a 29% chance of keeping it. That is why it’s very important to keep the possibility of total failure low!
I am only 35 years old, and already I have seen multiple events that “are not supposed to happen”. They were never included in the financial forecast of this or that investment fund manager. The impossible will happen and the only way to protect against that is to diversify aggressively.
So what can you invest in?
Asset classes:
Cash deposits
Bonds
Stock
Commodities, like Gold or Oil
Real Estate
Other currencies
Alternative investments – cars, wine, collectibles
Investment vehicles
Managed Investment Funds
Index Funds
Contracts, options and other exotic financial instruments
Cash deposits / Certificates of Deposit
If you decide, that the “investing game” is not for you – you are in fact defaulting to investing in cash deposits. This is what “Money in the bank” refers to. Broadly, banks are paying you to lend them money – you get a certain interest rate every year. Once they have this money, they can lend it to other people at a much higher interest rate, issuing credit. A mortgage for example is a form of credit from the bank to the person buying a house.
If you put money in the bank on a Certificate of Deposit (PL “Lokata”), you tell the bank that you won’t be needing this money for say 3 months. Then, the bank can be more certain it will have that money to lend to other folks.
Banks are somewhat safer than the other stores of value. That usually means, that you won’t be getting rich off this capital. There are a few points to keep in mind:
“Money in the bank” is NOT actually 100% safe. In 2008 the world has seen banks disappear and restructure. I expect these kinds of events to continue in the years to come. To make banks somewhat safe-ish, each country has some form of Deposit Protection Scheme (Here is the EU one). If a bank defaults, your funds are protected by the country to a certain limit (in Poland 100 000 EUR).
For example – let’s say you have 30 000 EUR in a bank and the bank was irresponsible with its investments and had to declare bankruptcy. You will get that money back unless the country decides to default (that can happen too in case of a major international financial crisis).
If you had 130 000 EUR in the bank, you can be certain to get 100 000 back, but the fate of the remaining 30 000 is uncertain. That amount is per bank – which means that you can spread the risk a bit by holding money in a few different banks.
The interest rate you get on deposits is tied to the “base interest rates” which government controls. In theory, the government may stimulate the economy by lowering the interest rates:
People will get less interest from their money
They will decide do spend it instead
That spending will stimulate economy
At the time of writing this, we are experiencing economic suffering caused by the Coronavirus Pandemic. The base rates in Poland are now 0.1%. In theory, these base interest rates may be negative and it was the case in Germany for a while.
[[Inflation]] is when prices of everything gradually rise. In a healthy economy, it’s a by-product of people getting richer and an expected development. What you want to avoid is of course hyper-inflation. Historically, there have been periods where prices would rise uncontrollably:
“A loaf of bread in Berlin that cost around 160 Marks at the end of 1922 cost 200,000,000,000 Marks by late 1923” Currently – since we are battling with the economic effects of the Coronavirus pandemic, all the governments are printing money. We are all uncertain about how it will end up.
{Your Real Interest} = {Deposit Interest} – Inflation
If your deposit interest is lower than inflation then you will be consistently losing money over the long term. Your loss will be accelerated by compound interest, which works both ways.
Bonds
Bonds are a form of lending money as well. A Bond is a promise from the Emitter (say the Polish National Bank) to the holder (say, you) that it will buy back that bond. To motivate you to agree – it will add some interest rate to make it worth it for you.
Bond emitter may be a country, corporation, or even a city (these are called municipal bonds)
Usually, bonds are tied to interest rates as well – that is why they are a real bad business right now when the interest rates are close to 0.
The riskier the bond, the more interest you get. But you have to remember that if you buy a corporate bond emitted by a company and that company defaults – you never see your money back! That can even happen with countries too – Greece defaulted on their bonds in 2015. That is why Greek bonds are now having better interest rates than German ones.
Stock
Stock is pretty magical. When you buy company stock on the stock exchange, you are owning a piece of the company itself, with all the privileges and risks. If you really want, you even get to attend the shareholders’ meetings. Some companies decide to even pay dividends to their shareholders. I own some stock that is paying me dividends every half a year.
To buy stock you need a brokerage account. This only sounds complicated – most of the banks running these will let you access stock with the push of the button.
Commodities
Commodities are metals (gold included), oil, and a variety of other materials. Since Oil was the major source of energy during the 20th century, it has been historically a good way to include something “tangible” in your investments. With soaring inflation, oil was bound to skyrocket as well. I sure hope that oil is no longer a good investment in your time.
One very interesting asset is gold – it is one of the oldest and psychologically safest stores of value. People “flee to gold” in uncertain economic times and when everything else is falling. I hope you will grow up in a stable economy, but I have seen gold skyrocket twice in 35 years of my life and I am sure to see that again in the future.
Real Estate
Polish people love to invest in real estate and buy apartments.
You can buy actual apartents / houses for rent
You can “flip them” – buy cheaply, renovate and sell with a profit
You can buy shares REITs (Real Estate Investment Trusts) – it’s similar to an Investment Fund, but you own a piece of a fund that holds Real Estate.
Real Estate is fraught with psychological risks. People like it because it’s very tangilble, but don’t trust anyone telling you it’s a sure-fire investment. In general, not trusting anybody that will try to convince you of a surefire investment is a good rule of thumb.
Managed Investment Funds
An Investment Fund is created by a group of people that pool their money to buy a wider portfolio of different stocks, bonds, or other vehicles.
Managed Investment Funds have smart people running around in suits and trying to use their knowledge to make the best deals and theoretically give the fund shareholders better returns. In theory that makes sense and I’m sure there are fantastic funds to invest in somewhere. But in practice:
Managed funds are very rarely outperforming the average market returns. They are very often worse than just buying an average slice of the market (see next header). The companies creating those funds hide losses by creating many similar funds and killing off those who perform badly. That way, the fund that they promote in ads is one that has beat the market by chance so far, but it is unlikely to continue doing so.
Because they are managed, they frantically buy and sell new assets, incurring transaction fees. It’s standard right now to see funds that take 2.5% of your money for their management – and they are losing it on top of this!
What is infuriating – these funds are very often a matryoshka made of other funds with their own fees, making understanding the returns really hard.
Index Funds / ETFs
A stock index is a measure of how a broad set of companies is doing. An example of it is the S&P500 – an index of the 500 biggest american companies. Since most of these companies are global, it’s also a good approximation of the world economy.
This is a natural way of diversification – you don’t have to worry about picking stocks and you should not try that. Index Fund is managed by a computer. It monitors the Index – say S&P500 and allocates its money proportionately to all the companies in the index. Most of the index funds are market-capitalization-weighted. So if a company is worth more – it will “make up” more of the index. If I were to make an index fund consisting of 3 companies:
Artur & Associates, worth 1000 USD, it would be 10% of the index.
Borys Chemicals, worth 2000 USD , it would be 20% of the index.
Piszek Pencils, worth 7000 USD, it would be 70% of the index.
Index funds are often Exchange-Traded Funds (ETFs – but not ETFs are Index funds). It means, that you can buy shares in them on the Stock Exchange, using the same account that you use for Stocks. In fact, it should be all that you do with your Brokerage Account. The fees for holding ETFs are:
TER (“Total Expense Ratio”). For example, GPW:ETFSP500 noted on the Warsaw Stock Exchange has a fee of yearly 0.15%
You also have to pay brokerage provision for buying and selling the shares of this index fund, just like any other stock. In Poland, it’s around 0.39% today. But if you don’t trade – just buy and hold these shares as long as possible, this won’t be much of an issue.
Exotic financial instruments
Options, CFDs, Currency fluctuation schemes, or leveraged options are parasitic instruments that are trying to make quick money. They are often doing pretty great over a short financial history, usually riding the wave of market inefficiencies. But almost always investors get wiped out by an “unforeseen” event. Noobs take their place in the money bleeding game until they also run out of cash.
These instruments have their uses for institutional investors – say a bakery that wants to limit their risk of grain price fluctuations, but this is not how you build wealth.
Cryptocurrencies
The same holds for Bitcoin (which is emerging as the major cryptocurrency now). I own some bitcoin – I buy it using my dollar-cost-averaging bot because dollar-cost averaging works extremely well with volatile assets.
I am doing this because I am curious about the hype, not counting on BTC funding my retirement.
Further reading
By no means don’t stop here. The goal of this post was to make things a little bit less scary, but you will need to educate yourself throught your entire life. For starters, I recommend reading:
In Deliberate Internet 28, we chat about why Strasbourg is better than Paris, why human genes are getting renamed and where to source good startup ideas.
Trees can teach us a lot about the compounding nature of success, perseverance, and how Internet rewards taking multiple shots. All about the trees on the Internet in the 24th edition of Deliberate Internet.
Trees can teach us a lot about the compounding nature of success, perseverance, and how Internet rewards taking multiple shots. All about the trees on the Internet in the 24th edition of Deliberate Internet.
